Niezwykle istotną grupą organicznych związków chemicznych są węglowodany proste, znane również jako cukry proste. Do nich zalicza się glukozę oraz fruktozę, które zbudowane są z węgla, tlenu i wodoru. Występują one naturalnie m.in. w owocach i warzywach. Głównymi przedstawicielami tej grupy są glukoza, fruktoza, galaktoza, ksyloza, arabinoza oraz ryboza, jednak najczęściej spotykamy się z dwoma pierwszymi. Glukoza, o charakterystycznym słodkim smaku, jest obecna m.in. w ziemniakach, winogronach czy miodzie.
Drugą grupę stanowią węglowodany złożone, określane też mianem wielocukrów. To organiczne związki stworzone z co najmniej dwóch cząsteczek monosacharydów, inaczej cukrów prostych. Wśród złożonych cukrów występują disacharydy, czyli dwucukry, składające się z 2 cząsteczek cukrów prostych, takie jak sacharoza, laktoza, maltoza oraz trehaloza. Są one łatwo przyswajalne przez ludzki organizm. Kolejnym rodzajem są oligosacharydy, zawierające od 3 do 10 cząsteczek monosacharydów. Zaliczamy tutaj m.in. melezytozę, rafinozę, stachiozę, maltodekstryny, fruktooligosacharydy, galaktooligosacharydy, polidekstrozę, oporne dekstryny oraz galaktozydy. Natomiast polisacharydy to cukry składające się z wielu jednostek monosacharydów, wśród których znajdziemy m.in. polisacharydy skrobiowe i nieskrobiowe.
Węglowodany odgrywają kluczową rolę w diecie człowieka. To one dostarczają energii naszym komórkom – w szczególności neuronom – umożliwiając im prawidłowe funkcjonowanie. Organizm ludzki rozkłada węglowodany na cukry proste i transportuje je przez krwiobieg do mózgu. Działa to na korzyść prawidłowego funkcjonowania nie tylko układu poznawczego, ale również serca, nerek, jelit czy wątroby. Ponadto, glikogen zgromadzony w mięśniach i wątrobie tworzy rezerwuar energii na czas wysiłku fizycznego, a w wątrobie pomaga stabilizować poziom glukozy we krwi.
Ale na co powinniśmy zwracać szczególną uwagę? Zasada umiaru jest kluczowa także w przypadku cukrów – powinny one być dostarczane do organizmu w odpowiednich ilościach. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby dzienna dawka cukrów nie przekraczała 12 łyżeczek, choć idealnym scenariuszem jest zmniejszenie tej ilości do około 25 gramów na dobę, czyli do 5 łyżeczek.