Zauważenie kolorowego dymu wydobywającego się z rury wydechowej naszego pojazdu może być dla nas niepokojącym doświadczeniem. Przede wszystkim dym, który nie jest standardowym, ciemnym zabarwieniem, budzi w nas niepewność. Warto więc bliżej przyjrzeć się różnym barwom dymu emitowanemu przez spaliny oraz ich interpretacjom – od zjawisk typowych dla okresu rozruchu na zimno, po te wskazujące na poważne usterki mechaniczne.
Co różne kolory dymu z rury wydechowej mają nam do powiedzenia?
Najmroczniejszy dym wylatujący z rury wydechowej zazwyczaj nie powinien budzić naszych obaw. Jest on wynikiem procesu spalania regulowanego przez jednostkę sterującą silnika (ECU). Widoczny, ciemny dym powstaje, gdy mamy do czynienia z nadmiernie bogatą mieszanką paliwową, jaka jest generowana, gdy stosunek powietrze/paliwo jest mniejszy niż optymalny stosunek stechiometryczny (14,7:1 dla silników benzynowych i 14,5:1 dla oleju napędowego).
W trakcie zapłonu, iskra jest w stanie spalić tylko określoną ilość paliwa podczas jednego cyklu. Nadmiar niespalonego paliwa jest więc wypychany do układu wydechowego, gdzie następnie ulega spaleniu.
Dym o niebieskim zabarwieniu
Niebieski dym pochodzący z rury wydechowej często bywa obserwowany w pojazdach, w których olej silnikowy w nieodpowiedni sposób łączy się z mieszanką powietrza i paliwa. To sugeruje, że w cylindrach mamy do czynienia z zanieczyszczeniami, które są spalane razem z powietrzem i paliwem.
Takie zanieczyszczenia są efektem zużycia elementów silnika takich jak cylindry, tłoki i zawory. Mogą też być skutkiem uszkodzeń różnego rodzaju uszczelek, na przykład pierścieni tłokowych. W przypadku niedziałającego trzonka zaworu, uszczelki czy prowadnicy, olej ma możliwość przedostania się od zaworu zaworowego ku dolnej części głowic cylindrów. Uszkodzenie pierścienia tłokowego z kolei umożliwia przeciek oleju z komory korbowej do góry, do cylindrów.
Zmienne ciśnienia panujące w komorze spalania podczas całego cyklu pracy silnika prowadzą do zasysania oleju przez wszelkie nieszczelności, podobnie jak to dzieje się w przypadku mieszanki powietrze/paliwo na skutek otwarcia zaworu ssącego. Takie zjawiska mogą doprowadzić do braku kompresji w cylindrach i wzrostu ciśnienia w skrzyni korbowej, co zazwyczaj oznacza spadek mocy silnika.
Niebieski dym jest często spotykany szczególnie w samochodach przerobionych lub wyposażonych w turbosprężarkę. Wzmocnienie mocy silnika niesie za sobą większą presję na wszystkie jego elementy, co zwiększa ryzyko przecieków oleju. Turbosprężarki same w sobie mogą okazać się usterkowe, co umożliwia przeciek oleju, który służy do smarowania obracającej się turbiny. Olej ten może przedostać się poprzez uszkodzone uszczelki do cylindrów razem ze sprężonym powietrzem, a to zwiększa poziom zanieczyszczeń w mieszance powietrza i paliwa.
Dym o białym zabarwieniu
Może się zdarzyć, że podczas rozruchu auta na zimno z rury wydechowej będą wydobywać się smugi białego dymu. Na szczęście nie jest to sytuacja budząca niepokój. Tego rodzaju dym jest efektem parowania, które jest naturalnym skutkiem procesu spalania.
Kiedy układ wydechowy jest jeszcze zimny, para wodna jest znacznie gęstsza, aż do momentu, gdy staje się widoczna. Para ta może nadal być obserwowana w temperaturach poniżej dziesięciu stopni Celsjusza.