Duszność, często przez pacjentów opisywana jako kłopoty z procesem oddychania czy utrudnione łapanie oddechu, jest jednym z objawów medycznych, które wzbudzają duże zaniepokojenie. Szczególnie niepokojące jest nagłe i intensywne wystąpienie tego symptomu. Przyczyny tych trudności są różnorodne i mogą wiązać się zarówno z nerwicą, jak i z dysfunkcjami poszczególnych układów i organów.
Zjawisko duszności może towarzyszyć różnym schorzeniom i przybierać wiele form, stąd też w praktyce medycznej stosuje się klasyfikację na podstawie precyzyjnych kryteriów. Pierwszy parametr to czas trwania – duszności mogą mieć charakter ostry, pojawiając się nagle i trwając krótko, lub przewlekły, utrzymujący się przez dłuższy okres. Kolejnym kryterium jest przebieg – duszność może występować napadowo lub być ciągłym dolegliwością o stałym nasileniu.
Również nasilenie symptomu ma duże znaczenie dla lekarza – ważne jest, czy pacjent doświadcza trudności z oddychaniem w spoczynku, czy tylko pod wpływem aktywności fizycznej. Dodatkowo, pozycja ciała pacjenta może wpływać na pojawianie się duszności – w pozycji leżącej lub siedzącej/stojącej.
Aby ocenić nasilenie problemów z oddychaniem, lekarze korzystają z różnych skal, takich jak mMRC lub NYHA, które umożliwiają obiektywną ocenę wpływu tych objawów na funkcjonowanie pacjenta. Przyczyny trudności z oddychaniem mogą wynikać z różnego rodzaju zaburzeń, począwszy od chorób układu oddechowego, poprzez układ krążenia, a kończąc na zatruciach i nieprawidłowościach metabolizmu komórkowego.