Poprawne stosowanie środków ochrony roślin – zapobieganie zatruciom

Pomimo że stosowanie pestycydów znacznie poprawia wydajność upraw, liczba nowych produktów wprowadzanych na rynek nieustannie rośnie, co niesie za sobą ryzyko poważnych, a nawet śmiertelnych zatruć. W miarę jak rośnie zużycie tych substancji, ludzie powinni być coraz bardziej świadomi konieczności zachowania ostrożności podczas ich stosowania. Istotne jest, aby dokładnie zapoznać się z instrukcjami użycia zawartymi na opakowaniach lub w dołączonych ulotkach.

Zagrożenie zatruciem pestycydami, szczególnie tymi zawierającymi organiczne związki fosforu, pojawia się już na etapie ich produkcji, transportu i przechowywania, a przede wszystkim podczas ich stosowania. Sposób wnikania tych substancji do organizmu zależy od formy, w jakiej są one produkowane: płynnej, proszkowej, tabletkowej, pasty czy gazu. Działanie toksyczne może pojawić się niemal natychmiast (do pół godziny) w przypadku wdychania lub spożycia pestycydu, natomiast po kontakcie ze skórą lub błoną śluzową oka, objawy mogą wystąpić dopiero po kilku godzinach.

Symptomami ostrego zatrucia mogą być nudności, wymioty, silne bóle brzucha, biegunka, zwężenie źrenic, łzawienie, zaburzenia widzenia, ból i zawroty głowy, nadmierna pobudliwość, drgawki, problemy z oddychaniem, utrata przytomności a nawet śmierć. Z kolei przewlekłe zatrucie pestycydami objawia się złym samopoczuciem, mruganiem powiek, uczuciem zmęczenia, bólami głowy, uczuciem lęku, ślinotokiem, osłabieniem i drżeniem mięśni oraz nudnościami i wymiotami. Występowanie tych symptomów zależy od rodzaju użytego środka oraz ilości wchłoniętych pestycydów i wieku osoby zatrutej.

Najczęściej do zatruć dochodzi w miejscach gdzie prowadzone są lub niedawno były opryski: na drzewach, krzewach, warzywach, zbożach, łąkach czy budynkach gospodarczych. Zatrucie może również nastąpić przez kontakt ze zużytymi opakowaniami po pestycydach. Szczególnie niebezpieczne jest to dla dzieci, które mogą niewłaściwie wykorzystać te substancje podczas zabawy lub spróbować ich skosztować. Dzieci mogą także zjeść opryskane produkty rolne lub wypić wodę zawierającą pestycydy. Częstą przyczyną zatruć jest również niewłaściwe stosowanie środków ochrony roślin, takie jak nieodpowiedni sposób opryskiwania, stosowanie zbyt dużych dawek, niewłaściwy dobór typu środka chemicznego dla danej rośliny czy spożycie roślin po zbyt krótkim okresie od opryskiwania.

Osoba, która uległa zatruciu, powinna jak najszybciej trafić do szpitala, gdzie otrzyma odpowiednią pomoc. Do czasu przybycia pomocy medycznej, powinniśmy sami podjąć próbę pomocy poszkodowanej osobie: usunąć ją z miejsca działania trucizny i w razie potrzeby zastosować sztuczne oddychanie. W przypadku zatruć doustnych, należy podać pacjentowi obojętne płyny z dodatkiem sody oczyszczonej, mąki kartoflanej, krochmalu lub węgla lekarskiego i wywołać wymioty. Nie wolno podawać mleka, oleju rycynowego, tłuszczu czy alkoholu, ponieważ ułatwiają one wchłanianie trucizny. Skórę skażoną pestycydami należy umyć wodą z mydłem.